هر آنچه باید درباره هرتز مانیتور بدانید: از نرخ تازه سازی تا تفاوت با FPS

در دنیای دیجیتال امروز، به‌ویژه در حوزه گیمینگ و طراحی، نرخ تازه‌سازی یا همان Refresh Rate یکی از پارامترهای کلیدی در انتخاب مانیتور به شمار می‌رود. این ویژگی مستقیماً روی تجربه بصری کاربران تأثیر می‌گذارد و می‌تواند تفاوت بین یک تصویر روان و یک تصویر تکه‌تکه را رقم بزند. در مقاله هر آنچه باید درباره هرتز مانیتور بدانید: از نرخ تازه سازی تا تفاوت با FPS، به بررسی تخصصی نرخ هرتز مانیتور، تفاوت آن با فریم‌ریت (FPS)، روش‌های بررسی و افزایش آن و اهمیت آن در مانیتورهای گیمینگ خواهیم پرداخت.

نرخ تازه‌سازی مانیتور (Refresh Rate) چیست؟

نرخ تازه‌سازی یا Refresh Rate به تعداد دفعاتی گفته می‌شود که تصویر مانیتور در هر ثانیه بازسازی یا تازه‌سازی می‌شود. این مقدار با واحد هرتز (Hz) اندازه‌گیری می‌شود. برای مثال، یک مانیتور با نرخ 60 هرتز، تصویر را 60 بار در هر ثانیه رفرش می‌کند. هر چه این عدد بالاتر باشد، حرکت‌های روی صفحه نرم‌تر، روان‌تر و بدون پرش یا محوشدگی نمایش داده می‌شوند.

از کجا بفهمم مانیتور چند هرتزه؟

برای مشاهده نرخ هرتز مانیتور خود، مراحل زیر را دنبال کنید:

روی دسکتاپ کلیک راست کرده و وارد گزینه Display Settings شوید.
سپس گزینه Advanced Display Settings را انتخاب کنید.
در بخش Display information، نرخ Refresh Rate درج شده است.
همچنین می‌توانید در تنظیمات کارت گرافیک (NVIDIA Control Panel یا AMD Radeon Settings) نیز این مقدار را مشاهده و در صورت نیاز تنظیم کنید.

در مانیتورهای گیمینگ حرفه‌ای، این مقدار معمولاً در مشخصات فنی روی جعبه محصول یا صفحه مشخصات سایت سازنده نیز درج شده است.

اهمیت نرخ هرتز در مانیتور گیمینگ

در دنیای گیمینگ، نرخ هرتز بالا یکی از عوامل تعیین‌کننده در واکنش سریع و تجربه‌ی بازی بدون لگ و تیک است. گیمرهایی که در سبک‌هایی مثل First-Person Shooter (FPS)، بازی‌های رقابتی آنلاین یا ورزش‌های الکترونیکی فعال هستند، معمولاً به دنبال مانیتورهایی با نرخ‌های 120، 144 یا حتی 240 هرتز هستند.

نرخ تازه‌سازی بالا باعث کاهش "Motion Blur" یا تاری حرکتی و افزایش دقت در ردیابی اشیاء در حال حرکت می‌شود. این ویژگی در کنار زمان پاسخ‌گویی پایین (Response Time) منجر به عملکرد سریع‌تر در بازی و واکنش به موقع نسبت به رقبا می‌گردد.

تفاوت نرخ هرتز (Refresh Rate) با فریم‌ریت (FPS)

یکی از اشتباهات رایج بین کاربران، یکسان دانستن نرخ تازه‌سازی مانیتور و نرخ فریم (FPS) تولیدشده توسط کارت گرافیک است. درحالی‌که این دو، پارامترهایی مستقل اما مرتبط هستند.

FPS (Frame Per Second) توسط GPU تولید می‌شود و بیانگر تعداد فریم‌هایی است که در هر ثانیه پردازش و ارسال می‌شود.
Refresh Rate (Hz) توسط مانیتور تعیین می‌شود و بیانگر تعداد دفعاتی است که مانیتور می‌تواند تصویر را بازسازی کند.

برای تجربه‌ی روان‌تر، بهتر است نرخ FPS با نرخ Refresh Rate هماهنگ باشد. اگر نرخ فریم بیشتر از نرخ هرتز مانیتور باشد، پدیده‌هایی مانند Screen Tearing (پارگی تصویر) به وجود می‌آید. برای رفع این مشکل، فناوری‌هایی مثل G-SYNC (برای NVIDIA) و FreeSync (برای AMD) طراحی شده‌اند تا هماهنگی بین این دو را برقرار کنند.

معرفی مانیتورهای فاطر

چطور نرخ هرتز مانیتور را افزایش دهیم؟

اگر مانیتور شما به‌صورت سخت‌افزاری از نرخ بالاتری پشتیبانی می‌کند، اما در حال حاضر روی 60Hz یا 75Hz تنظیم شده، می‌توانید آن را از طریق تنظیمات بالا ببرید:

وارد Advanced Display Settings شوید.
گزینه Display Adapter Properties را انتخاب کنید.
در تب Monitor، نرخ‌های قابل‌دسترس در منوی کشویی وجود دارند.
گزینه بالاتر را انتخاب و تأیید کنید.

همچنین مطمئن شوید:

از کابل مناسب (DisplayPort یا HDMI نسخه جدید) استفاده می‌کنید.
درایور کارت گرافیک به‌روز است.
ویندوز به‌درستی رزولوشن و نرخ مانیتور را تشخیص داده باشد.

توجه: اگر مانیتور شما از نظر سخت‌افزاری تنها از 60 هرتز پشتیبانی کند، امکان بالا بردن Refresh Rate از طریق نرم‌افزار وجود ندارد.

کدام مانیتور برای من مناسب است؟

پاسخ این سوال بستگی به نوع کاربری شما دارد:

اگر کاربر عادی هستید و بیشتر به کارهای اداری، وب‌گردی یا تماشای فیلم می‌پردازید، مانیتورهای 60 یا 75 هرتز کافی خواهند بود.
اگر گیمر هستید و به دنبال پاسخ‌دهی سریع و حرکات نرم‌تر در بازی‌ها هستید، مانیتورهای 120 یا 144 هرتز گزینه‌های بسیار خوبی‌اند.
برای گیمرهای حرفه‌ای و ورزش‌های الکترونیکی، مانیتورهای 165Hz یا 240Hz بهترین عملکرد را ارائه می‌دهند.

جمع‌بندی

نرخ تازه‌سازی یکی از مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب مانیتور به‌ویژه برای گیمرهاست. درک تفاوت آن با FPS، توانایی تشخیص نرخ مانیتور و استفاده بهینه از تنظیمات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، همگی به بهبود تجربه بصری شما کمک خواهند کرد. انتخاب هوشمندانه بر اساس نیاز، کلید استفاده حداکثری از پتانسیل سیستم شماست.